Πρωτογενές έλλειμμα ύψους 13,747 δισ. ευρώ παρουσίασε ο προϋπολογισμός το ενδεκάμηνο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2020 έναντι αναθεωρημένου στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 15,292 δισ. ευρώ. Την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι είχε σημειωθεί πρωτογενές πλεόνασμα 6,945 δισ. ευρώ. Αξιοσημείωτη είναι η αύξηση των καθαρών εσόδων κατά 806 εκατ. ευρώ πέραν του στόχου που είχε τεθεί για το ίδιο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού του 2021
Επίσης, όπως προκύπτει από τα στοιχεία για την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού, την περίοδο του Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2020, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού (γενική κυβέρνηση) ύψους 18,252 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 19,837 δισ ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2020 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021.
Αναλυτικότερα:
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 42,126 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 806 εκατ. ευρώ ή 2,0% έναντι της εκτίμησης για το έτος 2020 που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021, γεγονός που οφείλεται στα αυξημένα έσοδα από φόρους λόγω του ότι η επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος της υγειονομικής κρίσης δεν ήταν τόσο εμπροσθοβαρής όσο είχε εκτιμηθεί, καθώς και στα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 47,190 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 916 εκατ. ευρώ ή 2,0% έναντι του στόχου.
Ειδικότερα, την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2020 αύξηση έναντι του στόχου παρατηρήθηκε στις εξής κύριες κατηγορίες εσόδων:
α) ΦΠΑ καπνικών προϊόντων κατά 11 εκατ. ευρώ ή 2,0%,
β) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 373 εκατ. ευρώ ή 3,2%,
γ) ΕΦΚ καπνικών προϊόντων κατά 27 εκατ. ευρώ ή 1,4%,
δ) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 17 εκατ. ευρώ ή 1,2%,
ε) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) κατά 130 εκατ. ευρώ ή 1,4%,
στ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρίες (ΝΠ) κατά 145 εκατ. ευρώ ή 7,5%,
ζ) Μεταβιβάσεις κατά 342 εκατ. ευρώ ή 7,0% ,
η) Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κατά 19 εκατ. ευρώ ή 4,3%,
θ) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 37 εκατ. ευρώ ή 1,6%
εκ των οποίων : Eπιστροφές δαπανών κατά 59 εκατ. ευρώ ή 5,6%.
Μειωμένα έναντι του στόχου την ίδια περίοδο ήταν τα έσοδα στις κάτωθι βασικές κατηγορίες:
α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 73 εκατ. ευρώ ή 5,3%,
β) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 13 εκατ. ευρώ ή 0,4%,
γ) Φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών κατά 15 εκατ. ευρώ ή 4,3%,
δ) Λοιποί φόροι επί παραγωγής κατά 18 εκατ. ευρώ ή 1,9%,
ε) Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 70 εκατ. ευρώ ή 5,1%.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 5,065 δισ ευρώ, αυξημένες κατά 110 εκατ. ευρώ από το στόχο.
Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 4,850 δισ ευρώ, αυξημένα κατά 331 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Ειδικότερα, τον Νοέμβριο 2020 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 3,715 δισ ευρώ, αυξημένο κατά 753 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον επικαιροποιημένο μηνιαίο στόχο, γεγονός που οφείλεται στα αυξημένα έσοδα από φόρους καθώς και στα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4,199 δισ ευρώ, αυξημένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 863 εκατ. ευρώ.
Τα έσοδα από φόρους για το μήνα Νοέμβριο ανήλθαν σε 3,609 δισ ευρώ, αυξημένα κατά 533 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Εκτιμάται ότι η επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος της πανδημίας θα επηρεάσει αρνητικά τα έσοδα μηνός Δεκεμβρίου και εντεύθεν κι όχι του Νοεμβρίου, όπως είχε αρχικά προβλεφθεί.
Οι κυριότερες κατηγορίες εσόδων στις οποίες σημειώθηκε αύξηση έναντι του στόχου τον Νοέμβριο 2020, είναι οι κάτωθι:
α) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 363 εκατ. ευρώ,
β) ΕΦΚ καπνικών προϊόντων κατά 24 εκατ. ευρώ,
γ) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 16 εκατ. ευρώ,
δ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) κατά 165 εκατ. ευρώ,
ε) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρίες (ΝΠ) κατά 111 εκατ. ευρώ,
στ) Μεταβιβάσεις κατά 311 εκατ. ευρώ,
ζ) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 20 εκατ. ευρώ
εκ των οποίων : Eπιστροφές δαπανών κατά 35 εκατ. ευρώ.
Αντίθετα, μειωμένες έναντι του στόχου ήταν τον Νοέμβριο 2020 κυρίως οι εξής βασικές κατηγορίες εσόδων:
α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 40 εκατ. ευρώ,
β) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 25 εκατ. ευρώ,
γ) Φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών κατά 15 εκατ. ευρώ,
δ) Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 28 εκατ. ευρώ
εκ των οποίων : ΕΝΦΙΑ κατά 25 εκατ. ευρώ,
ε) Λοιποί φόροι επί παραγωγής κατά 14 εκατ. ευρώ,
στ) Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 31 εκατ. ευρώ.
Οι επιστροφές εσόδων του Νοεμβρίου 2020 ανήλθαν σε 484 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 110 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.
Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 413 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 330 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2020 ανήλθαν στα 60,378 δισ ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 779 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, γεγονός που οφείλεται στην απόκλιση του ΠΔΕ ύψους 1.012 εκατ. ευρώ.
Το σκέλος του τακτικού προϋπολογισμού κινήθηκε αντίρροπα, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τον στόχο κατά 234 εκατ. ευρώ. Η κύρια αιτία αυτής της απόκλισης είναι η υπερεκτέλεση κατά 337 εκατ. ευρώ έναντι των αρχικά προβλεπόμενων κονδυλίων του μέτρου της επιστρεπτέας προκαταβολής, με πληρωμές ύψους 3,905 δισ ευρώ έναντι στόχου ενδεκάμηνου ύψους 3,568 δισ ευρώ (εκτός του σκέλους που εκτελείται από το ΠΔΕ).
Πέραν τούτου, όπως αναφέρει το υπουργείο Οικονομικών, συνεχίζεται η απρόσκοπτη διενέργεια των πληρωμών των μέτρων κατά της πανδημίας, οι κυριότερες των οποίων είναι:
α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 (μισθωτών και επιστημόνων) ύψους περίπου 1.796 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
β) η δαπάνη έκτακτης επιχορήγησης προς τον ΕΦΚΑ και τον ΕΟΠΥΥ για την κάλυψη υστέρησης εσόδων από τις μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές λόγω της πανδημίας, ύψους 489 και 263 εκατ. ευρώ αντίστοιχα (κατηγορία μεταβιβάσεων),
γ) τα μέτρα μέσω του ΠΔΕ όπως η δαπάνη για την αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων ύψους 494 εκατ. ευρώ, η επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ύψους 214 εκατ. ευρώ, η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 997 εκατ. ευρώ, η δράση ΤΕΠΙΧ ΙΙ ύψους 768 εκατ. ευρώ και η σύσταση ταμείου εγγυοδοσίας επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας του COVID-19 ύψους 1.780 εκατ. ευρώ.
Η υποεκτέλεση του ΠΔΕ κατά 1,012 δισ. ευρώ στο ενδεκάμηνο οφείλεται σε έργα που δεν σχετίζονται με την πανδημία και εντοπίζεται κυρίως στο εθνικό σκέλος, το οποίο παρουσίασε υποεκτέλεση κατά 801 εκατ. ευρώ.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2020 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 κατά 13,870 δισ ευρώ, με τη μεγαλύτερη αύξηση στο σκέλος των μεταβιβάσεων και του ΠΔΕ, κυρίως λόγω των προαναφερόμενων μέτρων COVID-19.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού τον Νοέμβριο 2020 ανήλθαν στα 8,516 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 158 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, κυρίως λόγω της υποεκτέλεσης του ΠΔΕ.
