Ισχυρούς κλυδωνισμούς στην πραγματική οικονομία προκαλεί η πανδημία του κορωνοϊού και κυρίως τα μέτρα που τη συνοδεύουν με την κυβέρνηση να αναζητά τις βέλτιστες λύσεις για να δώσει ανάσα.
Στο πλαίσιο αυτό δύο ισχυρά χαρτιά για να στηρίξει την πραγματική οικονομία, η οποία ωστόσο παραμένει εγκλωβισμένη στην πανδημία, έχει εξασφαλίσει η κυβέρνηση. Οπως ανακοινώθηκε επίσημα, πήρε το «πράσινο φως» από τις Βρυξέλλες να χαρίσει – αν το επιλέξει – και τα 7,5 δισ. ευρώ της επιστρεπτέας προκαταβολής που έχει καταβληθεί στους μικρομεσαίους και στις επιχειρήσεις.
Παράλληλα της δόθηκε η δυνατότητα να διπλασιάσει τους πόρους των 2,7 δισ. ευρώ που έχει ήδη αντλήσει από το πρόγραμμα SURE, διεκδικώντας τα ποσά από το αδιάθετο υπόλοιπο των ευρωπαϊκών δανείων.
Ωστόσο ακριβώς έναν χρόνο μετά την επιβεβαίωση του πρώτου κρούσματος κορωνοϊού στην Ελλάδα (πέρυσι τον Φεβρουάριο στη Θεσσαλονίκη), η χώρα και η κυβέρνηση βρίσκονται αντιμέτωπες με τη «δίδυμη απειλή» του εκτροχιασμού της πανδημίας και της οικονομίας, καθώς ακόμη δεν έχει φανεί φως στην άκρη του τούνελ της υγειονομικής κρίσης.
Σύμφωνα με το «ΒΗΜΑ» αν συνυπολογιστεί και το κόστος των πρόσθετων μέτρων του Φεβρουαρίου, το έλλειμμα του προϋπολογισμού στο πρώτο δίμηνο του έτους μπορεί να ξεπεράσει και το 1,5 δισ. ευρώ, φθάνοντας στο 1% του ΑΕΠ. Αυτό το έλλειμμα έρχεται να προστεθεί στο έλλειμμα των 11,5 δισ. ευρώ που προβλέπει ο προϋπολογισμός για το 2021.
Απειλητική η ύφεση
Στο οικονομικό επιτελείο, παρά την προσπάθεια που έχει καταβληθεί να στηριχθούν επιχειρήσεις και εργαζόμενοι με πόρους και εγγυημένα δάνεια που ξεπέρασαν τα 24 δισ. ευρώ μέχρι τώρα, οι υπουργοί κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα, καθώς η ύφεση είναι απειλητική και τα δημόσια οικονομικά έχουν ξεφύγει ακόμα και από τους στόχους που έθεσαν με τον προϋπολογισμό για το 2021.
Και παράλληλα εντείνονται οι πολιτικές και συνδικαλιστικές πιέσεις για να χαριστούν επιδοτήσεις και χρέη που δημιουργήθηκαν σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά στον χρόνο της πανδημίας.
Μέτρα εξόδου
Ηδη ο υπουργός των Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας ανήγγειλε ότι ίσως χρειαστεί να επικαιροποιηθεί ο προϋπολογισμός και ότι τις επόμενες ημέρες θα φέρει στη Βουλή ένα καινούργιο πρόγραμμα στήριξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Θα αφορά την επιδότηση των παγίων δαπανών τους, ενώ τον Μάρτιο θα υπάρξει και νέος (ο έκτος) κύκλος επιστρεπτέας προκαταβολής.
Αναπόφευκτα το ενδιαφέρον όλων στρέφεται στο μείγμα των νέων μέτρων που σταδιακά θα αντικαταστήσουν το καθεστώς αναστολών εργασίας.
Ο κ. Σταϊκούρας υπολογίζει ότι κάθε μήνα το Δημόσιο χρειάζεται να καταβάλλει ενισχύσεις περί τα 500 εκατ. ευρώ, ενώ τα μέτρα στήριξης για το 2021, τα οποία προϋπολογίστηκαν συνολικά σε 7,5 δισ. ευρώ, δύσκολα θα φτάσουν αν παραταθεί για μήνες το lockdown στην αγορά.
Και vouchers φόρων
Αιχμή του νέου πακέτου θα είναι η επιδότηση μέρους των παγίων δαπανών λειτουργίας των επιχειρήσεων.
Σε αυτές συγκαταλέγονται μισθοί και εισφορές που μέχρι σήμερα έχουν καλυφθεί σε μεγάλο βαθμό από επιμέρους αποφάσεις (π.χ. κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών από το SURE, μείωση ή μη καταβολή ενοικίων).
Στις προτάσεις που εξετάζονται προβλέπεται οι επιδοτήσεις των επιχειρήσεων να δίνονται πλέον όχι μόνο σε μετρητά, αλλά και με «vouchers», τα οποία θα μπορούν να εξαργυρώνονται για την κάλυψη φορολογικών υποχρεώσεων.
Η επιστρεπτέα προκαταβολή
Οπως ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών, έπειτα από προτάσεις και παρεμβάσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πέτυχε σημαντικές αλλαγές που αυξάνουν τα όρια κρατικής ενίσχυσης και επεκτείνουν τον χρονικό ορίζοντα των εν λόγω ενισχύσεων έως το τέλος του 2021. Οι βασικότερες είναι:
• Η πρόβλεψη της δυνατότητας μετατροπής των επιστρεπτέων μέτρων (επιστρεπτέα προκαταβολή, εγγυήσεις, δάνεια) σε άλλες μορφές ενίσχυσης υπό προϋποθέσεις, όπως επιχορηγήσεις.
• Ο διπλασιασμός των ορίων ενισχύσεων στη βάση του οποίου χορηγείται και η επιστρεπτέα προκαταβολή, καθώς αυξάνονται από 800.000 ευρώ ανά επιχείρηση σε 1.600.000 ευρώ, από 100.000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων σε 225.000 ευρώ και από 120.000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας σε 270.000 ευρώ.
• Η αύξηση του ορίου των ενισχύσεων, στην κάλυψη μέρους των πάγιων δαπανών των επιχειρήσεων από τα 3.000.000 ευρώ στα 10.000.000 ευρώ.
Μη επιστρεπτέο το 50% της προκαταβολής
Τη διαγραφή μέρους των χρημάτων που έχουν λάβει εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις από το κράτος μέσω των τριών πρώτων κύκλων επιστρεπτέων προκαταβολών εξετάζει το υπουργείο Οικονομικών.
Τον δρόμο για τη ρύθμιση-ανάσα σε περίπου 150.000 επαγγελματίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που είχαν υποβάλει στις τρεις πρώτες επιστρεπτέες προκαταβολές 243.600 αιτήσεις ανοίγει πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μετατροπή των εν λόγω κρατικών δανείων σε επιδοτήσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το ποσό που τελικά εξετάζει το υπουργείο Οικονομικών να μη ζητήσει να επιστραφεί είναι το 50%, όπως ισχύει για την 4η και την 5η επιστρεπτέα προκαταβολή.
Συνολικά στις τρεις πρώτες επιστρεπτέες είχε δώσει το κράτος με τη μορφή χαμηλότοκων δανείων 3,4 δισ. ευρώ. Εφόσον τελικά χαρακτηριστεί ως επιδότηση το 50% τότε οι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις θα έχουν λάβει ως μη επιστρεπτέα ενίσχυση 1,7 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζει και νέο γύρο επιστρεπτέας προκαταβολής με τις αιτήσεις να πρέπει να υποβληθούν τον επόμενο μήνα και θα αφορά πληττόμενες και κλειστές επιχειρήσεις του 1ου διμήνου του τρέχοντος έτους. Βασική προϋπόθεση να εμφανίσουν μείωση τζίρου κατά τουλάχιστον 20%, ενώ προτεραιότητα θα δοθεί στους κλάδους της εστίασης και του τουρισμού.
