Έφτασε η ημέρα για τη διεξαγωγή του 62ου γύρου των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με την Άγκυρα ωστόσο μόλις μία ημέρα πριν να φροντίζει να διατηρεί την ένταση και με μια προκλητική ρηματική διακοίνωση. Οι συζητήσεις πραγματοποιούνται ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 25-26 Μαρτίου, κατά την οποία ο ύπατος εκπρόσωπός της Ζοζέπ Μπορέλ θα υποβάλει την έκθεσή του σχετικά με την πορεία των πολιτικών.
Ο νέος γύρος συνομιλιών πραγματοποιείται σήμερα στην Αθήνα, με την ελληνική πλευρά να μην έχει ανακοινώσει για λόγους ασφαλείας τον τόπο της συνάντησης των δύο αντιπροσωπειών αλλά και το μέρος όπου θα καταλύσει η τουρκική αντιπροσωπεία.
Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η μη συμμετοχή στην τουρκική αντιπροσωπεία του Ιμπραχίμ Καλίν. Ο εκπρόσωπος της τουρκικής Προεδρίας και πολύ στενός συνεργάτης του Ερντογάν συμμετείχε στις συζητήσεις της Κωνσταντινούπολης προσδίδοντάς τους αυξημένο πολιτικό συμβολισμό. Επομένως, η μη συμμετοχή υποβαθμίζει τη σημασία των συζητήσεων.
Στις σημερινές διερευνητικές ο πρέσβης Παύλος Αποστολίδης θα είναι επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας, ενώ της τουρκικής ο υφυπουργός Εξωτερικών, Σεντάτ Ονάλ.
Οι δύο αντιπροσωπείες πιάνουν ξανά το νήμα των συζητήσεων, προκειμένου να διερευνήσουν σημεία σύγκλισης για ενδεχόμενες μελλοντικές διαπραγματεύσεις αναφορικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, βάσει του Διεθνούς Δικαίου.
Η ελληνική πλευρά έχει διαμηνύσει πως προσέρχεται στις διερευνητικές επαφές με αυτοπεποίθηση, «καλή τη πίστει», «μηδενική αφέλεια», πνεύμα συνεργασίας, εποικοδομητική διάθεση. Εξάλλου, επανειλημμένως έχει καταστήσει σαφές πως οι επαφές ήταν και παραμένουν διερευνητικές και σημειώνει πως είναι ένας άτυπος μη δεσμευτικός δίαυλος συζήτησης ανάμεσα στις δύο χώρες. Επίσης, έχει ξεκαθαρίσει ότι στις διερευνητικές επαφές δεν συζητείται θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών και πως η Ελλάδα δεν διαπραγματεύεται οποιοδήποτε θέμα αφορά την εθνική κυριαρχία. Εξίσου, έχει διαμηνύσει πως η απόφαση για την επέκταση των χωρικών υδάτων της αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας μας και ότι διατηρεί στο ακέραιο το δικαίωμα επέκτασής τους στα 12 ναυτικά μίλια οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Επισημαίνεται πως η θέση της Ελλάδας είναι σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Περαιτέρω, η Αθήνα έχει υπογραμμίσει πως η συμπεριφορά της Τουρκίας, εν γένει, έναντι της Ελλάδας και άλλων κρατών-μελών αφορά το σύνολο της ΕΕ και των ευρωτουρκικών σχέσεων και θα εξεταστεί συνολικά στο ερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις 26-26 Μαρτίου. Σε αυτό το πλαίσιο, τονίζει την ανάγκη η ευρωπαϊκή έκθεση που θα υποβληθεί από τους θεσμούς για την Τουρκία να είναι ισορροπημένη: «Πρέπει να έχει προτάσεις τόσο για θετική ατζέντα όσο και για προοπτική λήψης περιοριστικών μέτρων, στην περίπτωση που η γειτονική Τουρκία μπει ξανά στον πειρασμό να έχει παραβατική συμπεριφορά».
Παράλληλα, σημειώνεται πως ο 62ος γύρος διεξάγεται λίγες ημέρες μετά τις επικρίσεις του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν στην Άγκυρα για την παραβίαση του ελληνικού εναέριου χώρου και του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και γενικότερα για τις προκλητικές ενέργειες στις οποίες έχει προβεί το τελευταίο διάστημα εναντίον της χώρας μας. Επίσης, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας επισήμανε πως παρακολουθεί με πραγματική ανησυχία τον τελευταίο χρόνο τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, έκανε ειδική αναφορά στις τουρκικές διεκδικήσεις και υπογράμμισε πως οι ΗΠΑ πρέπει να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο, συμβάλλοντας στην προώθηση της σταθερότητας στην περιοχή. Υπό αυτό το πρίσμα, είπε, πρέπει να γίνει σεβαστή η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα όλων των πλευρών στην Ανατολική Μεσόγειο και ξεκαθάρισε ότι η καταφυγή σε προκλητικές ενέργειες και στη χρήση στρατιωτικών μέσων δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για την επίλυση των διαφορών, οι οποίες πρέπει να επιλύονται ειρηνικά και διπλωματικά.
Την Τετάρτη οι πολιτικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο γενικών γραμματέων
Μία ημέρα μετά, την Τετάρτη, θα διεξαχθούν, επιπλέον, στην Αθήνα και οι πολιτικές διαβουλεύσεις Ελλάδας – Τουρκίας, που πραγματοποιούνται σε επίπεδο υπηρεσιακών γενικών γραμματέων των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών. Από τη μια πλευρά του τραπεζιού θα καθίσει ο υπηρεσιακός γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβης Θεμιστοκλής Δεμίρης, και από την άλλη ο Τούρκος υφυπουργός Εξωτερικών, πρέσβης Σεντάτ Ονάλ. Οι τακτικές πολιτικές διαβουλεύσεις έχουν θεσμοθετηθεί μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, στις οποίες συμμετέχουν αντιπροσωπείες των δύο χωρών, με επικεφαλής, από την Ελλάδα, τον υπηρεσιακό γενικό γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών και από την Τουρκία, τον υφυπουργό Εξωτερικών.
Οι πολιτικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο υπηρεσιακών γενικών γραμματέων των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών εντάσσονται στο πλαίσιο της διατήρησης ανοικτών διαύλων επικοινωνίας προς εξασφάλιση της αναγκαίας λειτουργικότητας στις διμερείς σχέσεις με τη γείτονα χώρα. Για την ελληνική πλευρά, οι επαφές με την τουρκική, σε όλα τα επίπεδα, διεξάγονται με βάση το Διεθνές Δίκαιο και ιδιαίτερα το Δίκαιο της Θάλασσας και με στόχο, πάντα, προς όφελος των δύο λαών, τη σταδιακή εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, σε όλους τους τομείς δραστηριοτήτων, χωρίς καμία υποχώρηση σε θέματα εθνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.
Η τελευταία συνάντηση στο πλαίσιο των πολιτικών διαβουλεύσεων μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας πραγματοποιήθηκε στις 10 Ιανουαρίου του 2020, στην Άγκυρα, ανάμεσα στον υπηρεσιακό γενικό γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβη Θεμιστοκλή Δεμίρη, και τον υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, πρέσβη Σεντάτ Ονάλ. Οι συνομιλίες καλύπτουν ζητήματα διμερούς, περιφερειακού και διεθνούς ενδιαφέροντος.
Ρηματική διακοίνωση της Τουρκίας λίγο πριν τις διερευνητικές
Εν τω μεταξύ, μία ημέρα πριν από τον 62ο γύρο των διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στην Αθήνα, η Άγκυρα φρόντισε να δυναμιτίσει το κλίμα με ρηματική διακοίνωση, στη χώρα μας το Ισραήλ και την ΕΕ, αναφέροντας ότι πρέπει να ενημερωθεί και να ζητηθεί η έγκρισή της για έργα που αφορούν περιοχές που εκτείνεται η υφαλοκρηπίδα της.
Το θέμα για το οποίο εγείρει ενστάσεις η Τουρκία αφορά υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικών συστημάτων στην περιοχή ανάμεσα στην Κύπρο και την Κρήτη που σύμφωνα με διπλωματικές πηγές της Άγκυρας περνά μέσα από την υφαλοκρηπίδα της στην Ανατολική Μεσόγειο.
Με αφορμή αυτό το έργο η Τουρκία διαμαρτύρεται αλλά και φτιάχνει κλίμα για τον αγωγό EastMed που σχεδιάζεται να κατασκευαστεί στην ίδια περιοχή.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
Ο 62ος γύρος των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών λαμβάνει χώρα ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα πραγματοποιηθεί στις 25 και 26 Μαρτίου και το οποίο θα συζητήσει της ευρωτουρκικές σχέσεις.
Πάντως αν κρίνουμε από τις δηλώσεις του Γερμανού κυβερνητικού εκπροσώπου την Κυριακή, το Βερολίνο δεν θέλει σε καμιά περίπτωση να οδηγηθεί σε ρήξη με την Άγκυρα. Ο Στέφεν Ζάιμπερτ, σχολιάζοντας δημοσίευμα της εφημερίδας Handelsblatt που έκανε λόγο για διαπραγμάτευση του Βερολίνου με την Άγκυρα ερήμην της Αθήνας, ανέφερε ότι: «Η συμφωνία είναι προς όφελος και των δύο πλευρών, των κρατών μελών της ΕΕ και της Τουρκίας.
Η κεντρική ιδέα της είναι να εγγυηθεί στους πρόσφυγες στην Τουρκία κατάλληλη προστασία και να δημιουργηθούν εκεί προοπτικές ζωής ώστε να μην έχουν αφορμή να μεταναστεύουν παράνομα στην ΕΕ. Από την πλευρά της γερμανικής κυβέρνησης έχει νόημα η συνέχιση αυτής της και για τις δύο πλευρές πραγματικά σημαντικής συμφωνίας. Οι διαπραγματεύσεις, πρόσθεσε, «είναι υπόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για όλα τα κράτη- μέλη και σε αυτό το πλαίσιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται σε επαφή με την Τουρκία».
