Παλιόπαιδα, προβολές και υπερβολές

Από την έντυπη έκδοση

Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
ktzor@naftemporiki.gr

Ο Καραϊσκάκης ήταν μισογύνης και εκφραστής της πατριαρχίας, ο Μπάιρον ήταν παλιόπαιδο, σεξιστής, βιαστής, ακόλαστος, έμπλεκε σε σκάνδαλα, στην Ελλάδα ήρθε για να κρυφτεί και να καλοπεράσει, γι’ αυτό και στο Μεσολόγγι άνοιξε πορνείο, ο Διάκος μπορεί και να ήταν ομοφοβικός, ο άλλος ρατσιστής και κακοποιητικός, και η γιαγιά μου στις αρχές του 20ού αιώνα ήταν κούγκαρ. Όλοι «δικάζονται» με μέτρο σημερινό. 

Έχει νόημα να ψέξεις όλους αυτούς που εξαπολύουν μύδρους εναντίον ανθρώπων που έζησαν προ 200 ετών για αναχρονισμό; 
Είναι εύκολο να εκκενώνεις την Ιστορία από τη δυναμική της και ακόμα ευκολότερο να την εργαλειοποιείς, για να την προσαρμόσεις στις σημερινές σου ανάγκες. Είναι εύκολο να κόβεις φέτες από ιστορικές προσωπικότητες, για να δικαιώσεις δικές σου διαδρομές και στιγμές. Είναι εύκολες οι μηχανιστικές αναλύσεις, οι αναγωγές, η επιστροφή σε θέματα και πρόσωπα, όχι με τους όρους που είχαν οι ιδέες της εποχής εκείνης, αλλά ως προβολές σημερινών αξιώσεων.

Ιστορίες για γέλια και για κλάματα. Μια φαρσική, κατ’ άλλους νεοπουριτανική θολούρα, που απλώνεται και σε καλοήθη περιβάλλοντα. Όπως στη λογοτεχνία, όπου αχός βαρύς ακούστηκε, πολλά τουφέκια πέσαν, όταν στην Ολλανδία ανακοινώθηκε ότι θα μεταφράσει λευκό άτομο τα ποιήματα της 23χρονης Αφροαμερικανής που έγινε διεθνώς γνωστή από την ορκωμοσία Μπάιντεν. 

Βγήκε μπροστά μία δημοσιογράφος και ακτιβίστρια, που αναρωτήθηκε γιατί δεν επελέγη για τα ποιήματα της Αμάντα Γκόρμαν, μια νέα Αφροαμερικανή, εξηγώντας ότι ένας λευκός θα μετέφραζε χωρίς εμπειρία και βιώματα, όπως αυτά των μαύρων και το Black Lives Matter πέρασε. Στη λογοτεχνία με εξωλογοτεχνικά κριτήρια. 

Δεν ξέρω αν θα περάσει και στη μουσική παιδεία. Καθηγητής στην Οξφόρδη εισηγήθηκε αντικατάσταση της διδασκαλίας των έργων των κλασικών μουσουργών από έργα Αφροαμερικανών. Το σκεπτικό απλό: οι δημιουργίες των μεγάλων συνθετών συμβολίζουν τη λευκή ηγεμονία και πρέπει να δοθεί χώρος στην ποικιλομορφία, για να μην ενοχλούνται οι μαύροι σπουδαστές. 
Ήταν ο Μότσαρτ και ο Μπετόβεν ρατσιστές; Ένα μεταβατικό στάδιο είναι. Στάδιο με υπερβολές.